อัตราดอกเบี้ยแบบ “ลดต้นลดดอก” vs. “คงที่”

ทราบหรือไม่ว่าดอกเบี้ยกู้เงินเพื่อซื้อบ้าน กับดอกเบี้ยที่เรากู้เพื่อซื้อรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์ ดอกเบี้ยเงินกู้ไหนถูก หรือแพงกว่ากัน

หลายคนเข้าใจว่าดอกเบี้ยที่กู้ยืมเพื่อซื้อรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์นั้นถูกกว่า เพราะเวลาซื้อมือหนึ่งดอกเบี้ยจะเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณร้อยละ 2.00 – 2.50 ต่อปีเท่านั้น ส่วนดอกเบี้ยกู้ซื้อบ้าน 3 ปีแรกจะเฉลี่ยอยู่ที่ 3.00 – 3.50% (หลังจากนั้นจะแพงขึ้นแต่เราค่อยไปขอรีไฟแนนซ์ภายหลังได้)

แต่ความจริงแล้วดอกเบี้ยกู้ยืมเพื่อซื้อบ้าน กับดอกเบี้ยเพื่อซื้อรถยนต์ที่เรารับรู้นั้น คิดคำนวณคนละแบบกัน จึงไม่สามารถเอามาเปรียบเทียบกันได้ครับ

เหมือนเราถามเพื่อนว่าสูงเท่าไหร่ คนหนึ่งตอบว่าสูง 175 เซนติเมตร ขณะที่อีกคนตอบว่าสูง 6 ฟุต แล้วเราจะสรุปว่าคนสูง 175 เซนติเมตรจะสูงกว่าก็ไม่ได้ เพราะหน่วยความสูงมันคนละหน่วยกัน หากเราจะเปรียบเทียบความสูงของทั้งคู่ เราก็ต้องแปลงหน่วยให้เหมือนกันเสียก่อน

เช่นเดียวกันกับดอกเบี้ยบ้านและดอกเบี้ยรถ หากเราจะเปรียบเทียบกันได้ เราก็ต้องแปลงอัตราดอกเบี้ยให้เป็นแบบเดียวกันเสียก่อน

ปัจจุบันดอกเบี้ยบ้านนั้น เขาคิด “อัตราดอกเบี้ยแบบลดต้นลดดอก (Effective Interest Rate)” ในขณะที่ดอกเบี้ยกู้ยืมเพื่อซื้อรถ ไม่ว่าจะเป็นรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์ เขาก็จะคิด “อัตราดอกเบี้ยแบบคงที่ (Flat Interest Rate)”

ต่างกันอย่างไร ?….ผมขออธิบายง่าย ๆ ดังนี้ครับ

ถ้าเป็นอัตราดอกเบี้ยแบบลดต้นลดดอก การที่เราผ่อนในแต่ละงวดไปนั้นจะทำให้เงินต้นลดลง ดอกเบี้ยที่เรียกเก็บจากเราก็จะลดลงไปด้วยตามเงินต้นที่ลดลงไป เช่น เรากู้เงินมา 1 ล้านบาท หากงวดแรกเราผ่อนไปแล้ว 5 หมื่น ดอกเบี้ยที่คิดจากเราในงวดถัดไปนั้นก็ต้องคิดจากเงินต้น 9.5 แสนบาท

แต่ถ้าเป็นอัตราดอกเบี้ยแบบคงที่ แปลว่าเขาจะคิดอัตราดอกเบี้ยเราครั้งเดียวตั้งแต่วันทำสัญญาแล้วคำนวณถึงวันที่เราผ่อนเสร็จแล้วหลังจากนั้นจับหารจำนวนงวดที่เราหารเลย แปลว่า แม้เราจะผ่อนเงินต้นไปบางส่วนแล้ว แต่ดอกเบี้ยที่คำนวณนั้นจะใช้อัตราที่คำนวณจากเงินต้นเต็มจำนวนตั้งแต่วันแรกเลย

หากเพื่อน ๆ อยากลองแปลงอัตราดอกเบี้ยแบบคงที่เป็นลดต้นลดดอก ผมก็มีสูตรคำนวณให้แบบง่าย ๆ ดังนี้ครับ

เช่น ดอกเบี้ยเช่าซื้อรถยนต์ร้อยละ 2 ต่อปี หากแปลงให้เป็นอัตราดอกเบี้ยแบบลดต้นลดดอกเพื่อเปรียบเทียบกับดอกเบี้ยบ้านจะได้ 2 x 1.8 = ร้อยละ 3.6 ต่อปี

แปลว่าที่ผ่านมาเราผ่อนรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์ เราผ่อนในอัตราดอกเบี้ยที่ถูกมาก แต่ความจริงแล้วเราเราโดนเรียกเก็บดอกเบี้ยในอัตราที่แพงกว่าที่เรารับรู้เยอะทีเดียว

ดังนั้น สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) จึงออกกฎหมายใหม่เพื่อควบคุมการเช่าซื้อรถยนต์และรถจักรยานยนต์ โดยมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2561 ที่ผ่านมา (ผมสรุปประเด็นสำคัญกฎหมายฉบับนี้ไว้แล้ว เข้าไปอ่านได้ที่ https://www.facebook.com/866855789999559/posts/1996352810383179/

ซึ่งหนึ่งในประเด็นที่แก้ไขใหม่ คือ สคบ. บังคับให้สถาบันการเงินที่ปล่อยสินเชื่อเพื่อเช่าซื้อรถยนต์นั้น ต้องเปิดเผยดอกเบี้ยแบบลดต้นลดดอก (Effective Interest Rate) ให้ผู้ผู้บริโภคทราบด้วยครับ

ดังนั้น ต่อไปเราก็จะสามารถเปรียบเทียบอัตราดอกเบี้ยสินเชื่อบ้าน กับดอกเบี้ยเพื่อซื้อรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์ได้แล้ว ซึ่งประโยชน์คือ เราจะสามารถตัดสินใจเวลามีเงินก้อนแล้วต้องการจะโปะ เราก็ควรโปะหนี้ที่มีภาระดอกเบี้ยสูงก่อนหนี้ที่ดอกเบี้ยถูกกว่าครับ.