ปอดอักเสบ กับ โควิด -19 ต่างกันหรือไม่?

ไวรัสโคโรน่า 2019 หรือ “โควิด 19” (Corona Virus 2019 หรือ Covid-19) เป็นเชื้อไวรัสใหม่ที่กำลังแพร่ระบาดทั่วโลก ลักษณะสำคัญอันหนึ่งของโควิด-19 คือ การที่เชื้อเข้าไปโจมตีที่ปอด และทำความเสียหายให้เนื้อปอดได้ คำถามที่หลายคนสงสัยตอนนี้คือ ปอดอักเสบกับโควิด -19 ต่างกันหรือไม่

รศ.นพ. ฉันชาย สิทธิพันธ์ แพทย์ชำนาญพิเศษโรคปอดและทรวงอก โรงพยาบาล เทพธารินทร์ อธิบายให้ฟังว่า ปอดอักเสบ ปอดบวม เป็นโรคที่เกี่ยวกับทางเดินหายใจส่วนล่าง ซึ่งส่วนใหญ่จะมีอาการหายใจลำบาก หายใจเองไม่ได้ บางรายอาการรุนแรง ลามไปถึงหัวใจวาย และถึงแก่ชีวิตได้

ส่วนสาเหตุนั้น เกิดจากการติดเชื้อได้หลายชนิดทั้งแบคทีเรียและไวรัส อาการจะแตกต่างกันไปตามเชื้อที่ก่อโรค เช่น แบคทีเรีย มักทำให้มี เสมหะมาก ส่วน ไวรัส มักมีอาการ ไอแห้ง เป็นต้น

โควิด -19 เป็นหนึ่งในเชื้อไวรัสที่โจมตีระบบทางเดินหายใจ และมีความสามารถที่จะเข้าไปสู่ปอดได้ง่ายกว่าเชื้ออื่น เป็นสาเหตุหนึ่งของปอดอักเสบ แต่ไม่ได้หมายความว่าการติดเชื้อโควิด 19 ทุกครั้ง จะทำให้ปอดอักเสบ คนที่มีอาการรุนแรง ปอดอักเสบ มักเป็นผู้ที่มีสภาพร่างกายอ่อนแอ เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีโรคประจำตัวอยู่แล้ว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง เป็นต้น หรือคนที่สูบบุหรี่เป็นประจำ หากเชื้อเข้าสู่ปอด ก็จะทำความเสียหายให้แก่ปอดของกลุ่มเสี่ยงนี้ได้ง่ายกว่าคนทั่วไปที่ร่างกายแข็งแรง ผู้ติดเชื้อรุนแรงมักหายใจลำบากต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ ไอมาก และอาจเสียชีวิตได้

อาการไหนบ่งชี้โรค

ไม่ว่าจะหวัดหรือโควิด 19 อาการนำคล้ายกับเป็นหวัดเหมือนกัน คือ เจ็บคอ ปวดเมื่อยเนื้อตัว ถ้าเชื้อลงปอด มักจะมีไข้สูง แต่ก็มีหลายรายที่แทบไม่มีอาการอะไร บางคนไม่ทราบด้วยซ้ำว่าตนเองผิดปกติ จนเมื่อตรวจละเอียดและทำซีทีสแกน จึงเห็นว่าชายปอดเป็นฝ้ามีการติดเชื้อแล้ว

สิ่งเดียวที่จะบอกได้ค่อนข้างชัดเจนคือการซักประวัติว่าเคยสัมผัสใกล้ชิดกับผู้อยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรือไม่ เคยไปในที่ที่มีการระบาดหรือไม่

ที่สำคัญคือ ถ้าเป็นหวัดทั่วไปที่ส่งผลกระทบต่อทางเดินหายใจส่วนบน คือ คอ ในขณะที่หวัดทั่วไปจะเริ่มแพร่เชื้อในวันที่ 3-4 หลังจากได้รับเชื้อ แต่โควิด 19 แพร่เชื้อได้เลย แต่กว่าผู้ติดเชื้อจะแสดงอาการมักจะได้รับเชื้อมาแล้วอย่างน้อย 7 วัน นี่จึงเป็นเหตุสำคัญที่แพทย์ขอร้องว่าอย่าปกปิดข้อมูล

ถ้าเคยติดเชื้อแล้ว หายแล้ว ปอดจะยังดีอยู่ไหม

จากข้อมูลในปัจจุบัน พบว่ากว่า 80% ของผู้ติดเชื้อสามารถรักษาให้หายได้ และปอดทำงานได้เป็นปกติ มีเพียงส่วนน้อยที่อาการรุนแรง และมี 5% เท่านั้นที่ถึงกับต้องนอนไอซียู แต่แน่นอนว่าทุกๆ กรณีที่ปอดอักเสบ ปอดมักมีแผล มีการทำงานลดลงจากปกติ สำหรับโควิด 19 นั้น ยังไม่สามารถสรุปได้ว่าคนที่มีอาการรุนแรงนั้น ปอดจะทำงานได้มากน้อยเพียงไร ขึ้นกับอาการ สภาพร่างกาย การดำเนินของโรคในแต่ละกรณี เพราะปัจจุบันความรู้เกี่ยวกับโรคนี้ยังน้อยมาก เรายังต้องเก็บข้อมูลต่อเนื่องต่อไป

เป็นแล้วเป็นซ้ำได้ไหม ร่างกายเราจะสร้างภูมิต้านทานเองหรือเปล่า

ตอนนี้เรายังไม่ทราบว่า หลังจากหายแล้ว ร่างกายสร้างภูมิต้านทานได้มากน้อยแต่ไหน อยู่ในระดับที่จะป้องกันหรือต่อสู้กับโรคหากได้รับเชื้อซ้ำอีก นอกจากนี้ ไวรัสเป็นสิ่งที่กลายพันธุ์ได้ตลอดเวลา คงต้องติดตามกันว่าในแต่ละปีจะกลายพันธุ์ไปอย่างไร และร่างกายคนเราจะสร้างภูมิต้านทานได้เพียงพอหรือไม่

ถ้าเจ็บคอ ไอ มีไข้ ควรหยุดอยู่บ้านหรือไปหาหมอทันที

รศ.นพ.ฉันชายแนะนำว่า สิ่งแรกที่ควรต้องทำคือ แยกตัวเองออกมาจากคนอื่นก่อน ถ้ามีไข้ และถ้ามีความเสี่ยงชัดเจนคือ เคยไปในพื้นที่ที่มีการระบาด หรือสัมผัสกับคนที่ติดเชื้อหรือมีความเสี่ยง จึงค่อยไปตรวจ และควรต้องแจ้งแพทย์หรือเจ้าหน้าที่ทันทีว่ามีความเสี่ยงอย่างไร

“สิ่งที่น่ากังวลตอนนี้คือ ความคิดที่ว่าเราแข็งแรง ไม่เป็นไรหรอก เพราะจริงๆ แล้ว เราอาจได้รับเชื้อและกำลังแพร่เชื้ออยู่ก็ได้ จริงๆ แล้ว เราต้องไม่ตระหนก แต่ต้องทำความเข้าใจให้รู้จักเชื้อรู้จักโรคอย่างถูกต้อง และหากคุณมีความเสี่ยง ก็ควรแจ้งแก่แพทย์หรือเจ้าหน้าที่ตรงๆ เพื่อเลี่ยงการแพร่เชื้อต่อไป เพราะการติดเชื้อโควิด 19 ก็ไม่เป็นอะไร ไม่ใช่เรื่องผิด แต่เราต้องช่วยกันเลี่ยง หยุดการแพร่เชื้อต่อไป” รศ.นพ.ฉันชายกล่าว.